Tên di sản : Đình Giảng Tín
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 4831/QĐ-UBND
Giới thiệu
Hiện nay, chưa có tài liệu nào ghi chép ngôi đình có từ bao giờ. Căn cứ vào lời văn ghi trong tấm bia “Nguyễn Thị phụ hậu thần bí” thì vào đời vua Tự Đức, đình bị bão gió cuốn bay mất mái, các đồ tế khí, kiệu bị chôn vùi. Do đời sống khó khăn nên chưa có điều kiện tu sửa lại; một năm sau, vào năm Tự Đức thứ 25 (1872) có bà họ Nguyễn là người đức hạnh, vì chồng mất sớm, thể theo di mệnh của chồng, bà dốc tâm làm việc thiện nên xuất của nhà cùng dân làng trùng tu lại và sắm thêm hai cỗ xe kiệu sơn son thếp vàng, cúng cho làng ba thửa ruộng tốt ở ba nơi để lấy lộc điền lo việc hương hoả.
Đình được xây dựng trên một khu đất khá rộng, xưa có kiến trúc kiểu chữ Đinh (I) bao gồm 01 Hậu cung và Tiền đường 3 gian, 2 chái diện tích khoảng 600m2, toàn bộ cột, kèo, cầu phong li tô đều bằng gỗ tứ thiết, mái lợp ngói mũi, vẩy. Về hiện vật thì trước kia có rất nhiều hiện vật có giá trị như kiệu bát cống, kiệu long đình, kiệu võng, chấp kích, bát biểu, long ngai, khám thờ, đỉnh đồng, câu đối, đại tự. v.v...
Toàn bộ khu thờ tự cũng như các đồ thờ trong di tích do trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã bị phá hủy hoàn toàn chỉ còn lại một Hậu cung được xây dựng từ năm 1935. Sau hai cuộc kháng chiến trường kỳ kết thúc thắng lợi, đất nước hoàn toàn thống nhất, đồng thời được Đảng và Nhà nước quan tâm và có chủ trương để khôi phục lại những di sản văn hoá, thể theo nguyện vọng của nhân dân trong làng, xã, việc tôn tạo đình Giảng Tín là đáp ứng tâm linh tín ngưỡng và cũng là để tưởng nhớ công ơn những vị thần đã có công khai hoang lập ấp, giúp nước, cứu dân.
Hiện nay, di tích gồm có các hạng mục: Cổng - Sân - Hậu cung đình.
Cổng: có chiều rộng 3m, cao 3m, được xây hai trụ cột hai bên.
Sân: có chiều dài 10m, rộng 20m, nền sân được láng xi măng.
Hậu cung đình: Mới được nhân dân địa phương tu sửa lại theo nếp nhà cũ, có chiều dài 8m (Gian giữa dài 3m, 2 gian bên mỗi gian dài 2,5m), chiều rộng 4,6m, hè rộng 1,8m. Hậu cung được trổ 3 cửa ra vào, cửa chính (cửa giữa rộng 1,9m, cao 2,2m), hai cửa bên bằng nhau có diện tích rộng 1,26m, cao 2,2m. Cánh cửa làm bằng gỗ, hệ thống cột, kèo làm bằng bê tông cốt thép, cầu phong, li tô bằng gỗ, mái lợp ngói tây, nền lát gạch.
Từ trong đình nhìn ra phía trước là ao đình, nước trong xanh 4 mùa tạo nên cảnh trí nơi đây thêm ấm áp của một làng quê.
Bài trí đồ thờ.
Trong nhà Hậu cung, ở giữa nhà được đặt một hương án, ở giữa đặt ngai thờ, ở phía dưới ngai thờ được đặt 01 bát hương, mâm bồng, hạc đồng, đài nước, chân nến và một số đồ thờ khác.
Ở phía bên trái đặt một hương án, trên hương án đặt ngai thờ, hạc gỗ, chân nến, đài nước, bát hương.v.v...
Phía bên phải đặt một hương án, trên h��ơng án là ngai thờ, bát hương, ống hương, mâm bồng, chân nến, đài nước.v.v...
Ở phía trên, gian giữa được treo bức đại tự “Lưu phúc lưu ân”. Ở hai bên cột được treo hai câu đối gỗ có nội dung:
Phiên âm:
Lễ nhạc uy nghi kính như thần tại,
Âu ca cổ vũ lạc tại nhân hoá.
Dịch nghĩa:
Lễ nhạc uy nghi kính thần như đại thần,
Âu ca cổ vũ địa lợi, nhân hoà.
Phía ngoài Hậu cung, phía trên được đắp bức đại tự: Giảng Tín đình sở, 2 bên cửa ra vào được đắp 2 câu đối trên tường có nội dung:
Phiên âm:
Nhân từ bác ái giáo dân thiện,
Đức độ công bằng diệt ác gian.
Hay là
Thang mộc danh hương truyền tự cổ,
Phụ nguyên di chỉ điện thiên thu.
Ở phía bên trái bậc lên xuống trước nhà Hậu cung được đặt một rùa đá có kích thước: dài 0,95m, rộng 0,50m, dày 0,14m.
Đặc biệt là 2 tấm bia đá công đức hiện nay dòng họ Hoàng Bá và dòng họ Hoàng Ngọc làng Giảng Tín, xã Trúc Lâm đang lưu giữ. Bia đá đặt tại nhà thờ họ Trần có kích thước: chiều rộng 0,22m, chiều cao 1m, trán bia cao 0,82m, đế bia rộng 0,29m, cao 0,10m. Tấm bia đặt tại nhà thờ họ Hoàng Bá có kích thước cao 1,2m, rộng 0,62m, trán bia cao 0,26m, đế bia rộng 0,64m, cao 0,10m.
Tóm lại: Đình Giảng Tín tuy đã bị phá huỷ chỉ còn lại 3 gian nhà hậu cung mới được tôn tạo lại, những hiện vật còn gìn giữ như bia đá, rùa đá, chân kiệu vv...chứng tỏ bà con và chính quyền địa phương nơi đây rất quan tâm và trách nhiệm trong việc bảo vệ, gìn giữ và phát huy tác dụng những giá trị hiện còn của di tích.
Hiện vật trong di tích:
Hiện nay, tại đình Giảng Tín còn lưu giữ được một số hiện vật như sau:
Hiện vật mới:
Ban thờ giữa:
01 ngai thờ
02 ống hương gỗ
02 bát hương sứ
02 hạc gỗ
02 chân nến
01 mâm bồng sứ
05 đài nước
02 hạc đồng
02 chân nến đồng
01 lư hương đồng
02 hương án
Ban thờ bên trái
02 ngai thờ
02 hạc gỗ
02 ống hương
02 chân nến
10 đài nước
02 mâm bồng
02 bát hương
01 hương án
Ban thờ bên phải:
02 ngai thờ
02 hạc gỗ
02 ống hương
02 chân nến
10 đài nước
02 mâm bồng
02 bát hương
01 hương án
Hiện vật cũ:
01 rùa đá cũ
05 chân tảng cũ
01 chân kiệu cũ
02 ấm bia đá (hiện dòng họ Hoàng Bá và dòng họ Trần đang lưu giữ).